PORWANIE A UPROWADZENIE RODZICIELSKIE
Mało kto zdaje sobie sprawę jak różnią się w prawie polskim terminy porwanie a uprowadzenie rodzicielskie.
W języku polskim występują one jako synonim. Porwanie rodzicielskie, w przeciwieństwie do uprowadzenia rodzicielskiego, nie stanowi bowiem w rozumieniu Kodeksu Karnego przestępstwa, choć również ma swoje konsekwencje.
Zatem czym się różnią?
Porwanie rodzicielskie to zdarzenie, w wyniku którego jedno z rodziców (lub
opiekunów prawnych) posiadających władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego
z nich, pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje osobę
małoletnią na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna
prawnego posiadającego władzę rodzicielską możliwości utrzymywania kontaktu
z małoletnim w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie.
Jeżeli robi to rodzic posiadający pełnię praw rodzicielskich, mamy do czynienia
z rodzicielskim porwaniem dziecka przez ojca lub matkę, jeśli natomiast rodzic ten
ma ograniczoną przez sąd, odebraną lub zawieszoną władzę rodzicielską, jest
to rodzicielskie uprowadzenie.
Uprowadzenie jest przestępstwem uregulowanym w przepisach Kodeksu karnego.
Polega ono na uprowadzeniu lub zatrzymaniu małoletniego, a więc osoby w wieku
poniżej 15 lat albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub
fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do sprawowania nad nią opieki lub nadzoru.
Jest ono zagrożone karą pozbawienia wolności do trzech lat.
Koniecznym elementem dla bytu przestępstwa uprowadzenia jest to, aby
uprowadzenie lub zatrzymanie nastąpiło również wbrew woli osoby powołanej do
opieki lub nadzoru, która może zostać wyrażona w sposób wyraźny lub dorozumiany,
co wynikać może jedynie z okoliczności danej sytuacji.
O sposobie wyraźnym mówimy, jeśli matka oświadczy ojcu dziecka, że ma ono
wrócić pod jej pieczę w konkretnym terminie i miejscu. Z kolei o sposobie
dorozumianym mówimy, jeśli matka nie poda konkretnego terminu i miejsca oddania
dziecka pod jej opiekę lub też tylko ogólnie wskaże, że dziecko ma do niej wrócić bez
podawania szczegółów.
Wskazać trzeba, że definicję „porwania rodzicielskiego” spełniają w całej rozciągłości
wszelkie działania rodzica nierespektującego ustaleń w zakresie kontaktów
z dzieckiem. Tym samym, mogą one być sprzeczne z zawartym w tym zakresie
porozumieniem pomiędzy rodzicami, z orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub
mediacyjną.
Konsekwencje wyjazdu dziecka za granicę bez zgody ojca (matki), wyjazd matki
z dzieckiem do innego miasta bez zgody ojca (lub wyjazd ojca z dzieckiem bez zgody
matki) i tym podobne zdarzenia mają zazwyczaj swój ciąg dalszy w sądzie
rodzinnym. Rodzic, którego w ten sposób pozbawiono kontaktu z dzieckiem, oprócz
tego, że zgłasza zaginięcie małoletniego, może również wnioskować nie tylko o
sądowe ustalenie miejsca pobytu i nakaz wydania dziecka, ale także o ograniczenie
lub pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica, który dopuścił się porwania
rodzicielskiego.
Jeśli rodzic dokonał uprowadzenia dziecka za granicę, wówczas znajduje
zastosowanie tzw. Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia
dziecka za granicę. Na jej podstawie, każde związane nią państwo jest zobowiązane
do udzielenia odpowiedniej pomocy prawnej w celu spowodowania jego powrotu.
Asystent Prawny mgr. Agnieszka Muskus (PORWANIE A UPROWADZENIE RODZICIELSKIE)
